یعقوب محمدی‌فر؛ عضو هیئت‌علمی گروه باستان‌شناسی دانشگاه بوعلی‌سینا همدان در گفت‌وگو با پایگاه اطلاع‌رسانی بنیاد ملی نخبگان با بیان اینکه فعالیت گروهی، اثرگذاری مثبت و طولانی‌مدت دارد، گفت: تشکیل گروه پژوهشی یکی از بدیهیات پیشرفت است.

وی افزود: امروزه هر مسئله و مشکلی باید از زاویای مختلف مورد ارزیابی قرار گیرد تا بتواند به‌صورت پایدار حل شود. هر زوایه نیز به متخصص خاص خود نیاز دارد. به عبارت دیگر، هر موضوع باید به چند بخش تخصصی تبدیل شود و هر بخش توسط متخصصان همان حوزه مورد بررسی و تحقیق قرار گیرد.

محمدی‌فر با بیان اینکه دورۀ کشف و اختراع فردی به پایان رسیده است، ادامه داد: تنها فناوری و محصولی می‌تواند در بازار رقابت به موفقیت برسد که همۀ ابعاد آن مورد بررسی کارشناسانه قرار گرفته باشد. امروزه علم، هویت گروهی دارد و جز در قالب گروه نمی‌تواند رشد کند.

عضو هیئت‌علمی دانشگاه بوعلی‌سینا همدان با اشاره به اینکه هنوز تعداد مقاله ملاک ارزیابی و ارزشیابی فعالیت‌ها و سطح علمی افراد است، اظهار داشت: ساختار دانشگاه در ایران جوان است و به همین دلیل هنوز نتوانسته‌است با توجه به مقتضیات روز سیاست کلان و واحدی را اتخاذ کند بطوریکه بعضاً بخش‌نامه‌ها و آئین‌نامه‌ها همگرا نیستند. از سوی دیگر، بر مبنای همین ملاک‌های آماری افراد رتبه‌بندی می‌شوند در حالیکه مقاله تنها یکی از خروجی‌های کاری تحقیقاتی است.

محقق برجستۀ باستان‌شناسی ضمن تأکید بر لزوم توسعۀ پژوهش‌های کاربردی بین‌رشته‌ای، اضافه کرد: بسیاری از مسائلی که در تحقیقات دانشگاهی به آنها پرداخته می‌شود، اصولاً موضوع جامعۀ بومی نیست؛ یعنی دانشگاه در غالب موارد موضوعاتی را به عنوان پروژه تعریف می‌کند که کوچکترین انطباقی با نیازهای امروز و فردای جامعه ندارد.

وی با اشاره به ضرورت تشویق افراد برای انجام کار گروهی، یادآور شد: ارزشیابی باید به‌گونه‌ای باشد که افراد فعال در گروه‌های تحقیقاتی که توانسته‌اند بخش از مشکلات کشور را در حوزۀ تخصصی خود عملاً حل کنند، مورد تشویق قرار بگیرند. علاوه بر آن، ارائه تسهیلات مالی و معنوی نیز می‌تواند سبب تشکیل گروه‌های پژوهشی و رونق این بخش شود تا توان دانشگاهیان در مسیر رفع نیازهای امروز و فردای جامعۀ بومی بکار گرفته شود.

محمدی‌فر تأکید کرد: در صورت فراهم‌شدن زیرساخت‌های فرهنگی و علمی لازم مانند ثابت ماندن قوانین و مقررات و سیال‌نبودن بخش‌نامه‌ها، می‌توان از متخصصان برجستۀ بین‌المللی نیز در گروه‌های تحقیقاتنی بهره برد تا ضمن تزریق توان آنان به کشور، با انتقال تجربه و علم، سطح علمی گروه‌های داخلی ارتقاء یابد.

عضو هیئت‌علمی دانشگاه بوعلی‌سینا همدان خاطرنشان کرد: می‌توان براساس نیازهای روز جامعه، گروهی تشکیل داد که در همۀ بخش‌ها و ابعاد آن توانایی فعالیت تخصصی داشته باشد و در هر بخش یک متخصص را به عنوان مدیر انتخاب کرد. از سوی دیگر یک فرد متخصص را به عنوان کارگردان اصلی قرار داد که به عنوان پاسخ‌دهندۀ نهایی، با مدیران زیرشاخه ارتباط داشته باشد. در این چرخه در هزینه، انرژی و زمان صرفه‌جویی شده و نتیجه بهینه و بیشینه خواهد بود. ناگفته نماند، پیش‌بینی آینده و نیازهای فردای کشور نیز بخش مهمی است که باید در فعالیت گروه‌ها مورد توجه قرار بگیرد.

این محقق باستان‌شناسی در پایان با تأکید بر لزوم خودکفایی دانشگاه و پرهیز از وابستگی مالی به دولت، تربیت پژوهشگر توانمند را یکی از وظایف دانشگاه دانست و یادآور شد: برخی دانش‌آموختگان دانشگاه تنها به دنبال استخدام در هیئت‌علمی هستند چراکه مهارت کافی برای فعالیت در بخش‌های دیگر جامعه را ندارند. دانشگاه نیز آموزش‌های لازم را به این افراد ارائه نداده است چون با وجود پول دولت، نیازی به خودکفایی مالی از طریق تربیت پژوهشگر توانمند و عملیاتی و همچنین پذیرش پروژه از صنعت و در نهایت حصول ارزش‌افزوده و ثروت‌آفرینی حس نمی‌کند.