به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی بنیاد ملی نخبگان؛ اولویت سرمایه گذاری در تحقیق و توسعه نشان دهنده عزم کشورها برای پیشتازی در علم و فناوری نسبت به سایر اهداف ملی است، نگاهی به فعالیت کشورهایی همچون امریکا، ژاپن و چین تایید کننده این مطلب است که سرمایه گذاری عظیمی در حوزه علم و فناوری در این کشورها انجام شده است. در کشورمان نیز میزان بودجه تحقیقات در برنامه سوم 1.5 درصد از تولید ناخالص ملی کشور بود که حدود 0.71 درصد آن محقق شد. می توان گفت سرمایه گذاری در بخش تحقیق و توسعه و گسترش شرکت های دانش بنیان راه حل بسیاری از مشکلات همچون کارآفرینی، اشتغال، ارتقاء سطح زندگی و رشد و پیشرفت جامعه است.

در راستای تحقق این اهداف صندوق حمایت از پژوهشگران و فناوران معاونت علمی اقدامات مختلفی همچون حمایت از انجام پروژه های تحقیقاتی در حوزه های مختلف علمی، اعطای کرسی پژوهشی، اعطای گرنت، ثبت بین المللی اختراعات و حمایت از رخدادهای علمی را در سطح کشور انجام می دهد این فعالیت ها به گونه ای بوده است که بر اساس گزارش تامسون رویترز صندوق رتبه نخست را در حمایت از پژوهش و تولید علم در کشور کسب کرد.



حمایت از پژوهش، فناوری و نوآوری

حمایت از طرح های پژوهشی پژوهشگران کشور یکی از اقداماتی است که در صندوق انجام می شود در سال 94 تعداد طرح های ارسال شده به صندوق 1627 طرح بود که این میزان در سال 95 رشدی 111 درصدی داشت و به 3431 طرح رسید همچنین تعداد طرح های مصوب توسط صندوق نیز با رشد مواجه شد به گونه ای که از 717 طرح در سال 94 به 1102 طرح در سال 95 رسید. این رشد و ارتقاء در پروژه های خاتمه یافته نیز مشاهده می شود و سال 95 نسبت به سال 94 با رشدی 23 درصدی مواجه شد که این مسئله خود نشان از عزم صندوق در افزایش سرعت تحقیقات علمی دارد. البته اجراسازی این طرح ها محدود به یک فعالیت تحقیقاتی نیست و دستاوردهایی همچون چاپ مقاله، ثبت اختراع، ساخت نمونه محصول و تالیف کتاب نیز از تعهدات این طرح های پژوهشی است. چنانچه در سال 95 نسبت به سال 94 ساخت نمونه محصول تعهد شده این طرح ها از 63 به 78 رسید و رشدی 24 درصدی را داشت. از سویی ثبت اختراع تعهد شده این طرح ها در سال 95 نسبت به سال 94 تغییری نداشت و در دانش فنی تولید شده در این طرح ها نیز رشدی 133 درصدی را شاهد هستیم.

کرسی‌های پژوهشی در مسیر پیشرفت کشور

همچنین در سال گذشته 36 درخواست دریافت کرسی پژوهشی به صندوق ارسال شد که از این تعداد 12 کرسی برای اجرا مصوب شد همچنین تا کنون صندوق 57 کرسی پژوهشی به محققان برجسته کشور و 1 کرسی جوانان اعطا کرده است. صندوق راهکاری نیز برای آن دسته از محققان تراز اول کشور که موفق به دریافت کرسی پژوهشی نشدند دارد و آن اعطای گرنت پژوهشی است در زمینه گرنت پژوهشی اعطا شده نیز تا کنون 94 گرنت به محققان اعطا شده که از این تعداد 22 گرنت مربوط به سالی است که گذشت. یکی از اقدامات جدید صندوق در سال 95 انتشار فراخوان گرنت هم افزایی بود که بر اساس آن 1 گرنت با موضوع شبیه سازی ریاضی، بیومکانیکی و مهندسی سلول های شنوایی گوش داخلی برای اجرا مصوب شد.



حمایت از توسعه سرمایه انسانی با حمایت از طرح های پسا دکتری

البته انجام تمام فعالیت های پژوهشی و توسعه علم و فناوری در کشور نیازمند نیروی انسانی است که در این زمینه نیز باز صندوق اقدامی را مد نظر قرار داده است و به منظور توسعه زیرساخت های انسانی پژوهش برنامه ای با عنوان حمایت از دوره های پسا دکتری را تعریف کرده است تا ضمن استفاده از پتانسیل های پژوهشی موجود در دانشگاه ها جهت انجام پژوهش های اولویت دار و تقاضامحور، از طریق این دوره ها به توسعه زیرساخت انسانی پژوهش در کشور کمک کند. بر این اساس در سالی که گذشت 204 طرح پسا دکتری برای حمایت توسط صندوق تصویب و در قالب تفاهم نامه نیز 255 طرح پسا دکتری مصوب شد.. همچنین حمایت از رساله های دکتری نیز از اقداماتی است که توسط صندوق برای توانمندسازی دانشجویان دکتری انجام می دهد در این زمینه نیز از 711 درخواست ارسال شده به صندوق، 102 طرح برای اجرا مصوب شد.





سهم بالاتر پژوهشگران و فناوران غیر تهرانی برای دریافت حمایت ها

از سویی در این حمایت ها صندوق پیوسته تلاش داشته تا حمایتی متوازن از پژوهشگران، فناوران، نوآوران و مخترعان صاحب صلاحیت در نقاط مختلف کشور به عمل آورد. زیرا ایجاد توازن در حمایت ها هم زمینه استفاده بیشتر از همه ظرفیت ها را فراهم می¬کند و به نوعی عدالت علمی را به دنبال دارد. خوشبختانه اطلاع رسانی به ویژه حضور در مراکز علمی استان ها به تحقق سیاست متوازن حمایتی کمک بزرگی کرده است. در این راستا 26 درصد طرح های مصوب سهم پژوهشگران و فناوران استان تهران و 74درصد سهم پژوهشگران و فناوران دیگر استان ها بوده است. همچنین 24درصد از طرح های پژوهشی مصوب؛ به اساتید با مرتبه علمی استاد، 26درصد به دانشیاران و 50درصد به استادیاران دانشگاه ها و مراکز علمی و تحقیقاتی سراسر کشور اختصاص داشته است. همچنین پژوهشگران با مرتبه علمی استادی علاوه بر دریافت حمایت در طرح های پژوهشی،  از کرسی¬ها، گرنت ها و هدایت طرح های پسا دکتری نیز بهره مند می شوند.



در زمینه ثبت بین المللی اختراع نیز صندوق موفق عمل کرده و در سال گذشته حمایت از 46 اختراع را برای ثبت بین المللی انجام داد و 28 اختراع نیز در دست بررسی است همچنین با توجه به گسترش فعالیت های کارگروه ثبت اختراع صندوق و افزایش کارگزاری های صندوق در سال 1395، کلیه طرح های ارسالی به  USPTO بدون اصلاحات و در مرحله اول پتنت می شوند.



حمایت از رخدادهای علمی نیز از دیگر برنامه های صندوق در راستای حمایت از پژوهش و فناوری است که این نوع از حمایت در سال 95 نسبت به سال 94 با رشدی 31 درصدی همراه بود البته در این بخش حمایت از کارگاه ها نیز وجود دارد که در سالی که گذشت با برگزاری این همایش ها 173 کارگاه برگزار شد که 7054 نفر در این کارگاه ها شرکت کردند البته در این بین در قالب برگزاری کارگاه آموزشی از 11 محقق ایرانی، خارج از کشور حمایت شد. همچنین صندوق علاوه بر حمایت از رخدادهای مهم و هدفمند علمی  بر اساس ضرورت و نیازهای خود اقدام به برگزاری همایش ها، کارگاه ها و گرده همایی های علمی می کند که از آن جمله می توان به برگزاری همایش مدیریت استعداد ها در هزاره سوم  و کارگاه آموزشی افزایش ظرفیت و سرعت برای رصد، جذب، انطباق و تجاری سازی فناوری از طریق ساختار Hub & Spoke  با همکاری سازمان جهانی مالکیت فکری اشاره کرد. موارد ذکر شده تنها بخشی از اقدامات صندوق حمایت از فناوران و پژوهشگران معاونت علمی را در راستای پیشرفت فضای علمی کشور بیان می کند.