به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی بنیاد ملی نخبگان؛ طرح شهید احمدی‌روشن در دوره پنجم اجرای خود، تلاش دارد با تمرکززدایی در اجرا، در دانشگاه‌های استان‌های مختلف بر مبنای نیازهای موجود و مزیت‌های بومی هسته‌های مسئله‌محور تشکیل دهد.

یکی از استان‌های فعال در پنجمین دوره، همان است که با ده پروژه تحقیقاتی در این دوره حضور دارد. به همین بهانه با برخی از اساتید خبره این طرح در استان همدان به گفت‌وگو نشستیم:

طرح شهید احمدی‌روشن از مهاجرت نخبگانی جلوگیری می‌کند

هادی دلاوری؛ معاون پژوهشی و عضو هیئت‌علمی دانشگاه صنعتی همدان با مثبت ارزیابی کردن طرح شهید احمدی‌روشن، هدایت استعدادهای‌ تحصیلی به سمت نیازهای کشور را یکی از مهمترین ویژگی‌های این طرح می‌داند و می‌گوید: در قالب این طرح، توان اساتید خبره و دانشجویان مستعدبرتر به سمت مشکلات و چالش‌های استانی، منطقه‌ای و ملی هدایت می‌شود. از سوی دیگر، اکثر افرادی که در قالب این طرح فعالیت می‌کنند در زمرة دانشجویان سطح بالا هستند اما تجربة کافی در حوزه‌های عملیاتی ندارند؛ به همین دلیل این طرح فرصت بسیار خوبی است که دانشجویان علاوه بر دانش، بر مهارت خود در حوزه‌های عملیاتی نیز بیافزایند و پس از تحصیل با اعتمادبه‌نفس و خودباوری بیشتری وارد صنعت و تولید شوند.

دلاوری می‌افزاید: یکی دیگر از مزایای این طرح، جلوگیری از مهاجرت نخبگانی است؛ فردی که در قالب این طرح بتواند یکی از چالش‌های واقعی کشور را حل کند، برای فعالیت بیشتر در چرخة خدمت‌رسانی به جامعه انگیزه خواهد داشت.

استاد خبرة پنجمین دورة طرح شهید احمدی‌روشن به لزوم اخلاق‌مداری در پژوهش اشاره و تصریح می‌کند: استاد خبره‌ای که در طرح شهید احمدی‌روشن حضور دارد باید بداند که الگوی دانشجویان است و اگر او به اصول پژوهش و تحقیق پایبند باشد، در آینده این دانشجویان نیز به محققان و متخصصانی اخلاق‌مدار و پایبند به اصول اخلاق حرفه‌ای تبدیل خواهند شد.

 

طرح شهید احمدی‌روشن گامی بلند در مسیر کارآفرینی

محسن شیخی؛ عضو هیئت‌علمی دانشگاه بوعلی‌سینا نیز می‌گوید: در سال جاری و این دوره از طرح، به دلیل شیوع کرونا روند برخی از هسته‌ها خاصه تیم‌هایی که در حوزة ساخت فعال بودند، به واسطة بسته شدن آزمایشگاه‌ها و کارگاه‌ها تا حدی دچار اختلال شد که شاید تمدید مدت این طرح به 12 ماه بتواند بخشی از این عقب‌ماندگی‌ها در بخش ساخت محصولات را جبران کند.

استاد خبرة پنجمین دورة طرح شهید احمدی‌روشن اضافه می‌کند: یکی از ویژگی‌های متمایز طرح شهید احمدی‌روشن، ایجاد فضای کار تیمی بین دانشجویان است که این عامل قطعاً در موفقیت‌های آنان در آینده نقش بسزایی خواهد داشت. با این حال اگر روند اجرای طرح به گونه‌ای باشد که اساتید خبره نیز راغب به کار گروهی شوند، یعنی پروژه‌ها چند بعدی و به گونه‌ای تعریف شوند که علاوه هسته‌ها در ذیل گروه‌هایی از اساتید تشکیل شوند، نتایج بسیار چشمگیرتری حاصل می‌‎شود. امروزه غالب پروژه‌های کاربردی، چند بعدی هستند و برای انجام آنان نیاز به حضور چندین تخصص و چندین تیم متخصص است.

وی با اشاره به برخی از مشکلات اشتغال تخصصی در کشور و اشباع شدن دولت و دانشگاه از استخدام، یادآور می‌شود: یکی دیگر از ویژگی‌های این طرح، فراهم کردن بستر توانمندسازی مستعدان در حوزه‌های کارآفرینی و اشتغالزایی است بطوریکه اگر دانشجویان بتوانند در دوره‌های مختلفی که در طول طرح برنامه‌ریزی و اجرا می‌شود، شرکت کنند، توانمندی لازم برای ایجاد شرکت نوپا در آینده‌ای نزدیک را خواهند داشت؛ به عبارت دیگر، افراد می‌توانند خارج از نتایج اولیه، دستاوردهای خود در این طرح را تجاری کنند و با بازاریابی و بازارسازی دقیق، ایده‌های تجاری‌شدة خود را در قالب شرکت دانش‌بنیان به فروش برسانند.

 

تشکیل هسته‌های نخبگانی، اقدامی برای برون‌رفت از مشکلات موجود

هاشم مظاهری؛ عضو هیئت‌علمی دانشگاه بوعلی‌سینا نیز با اشاره به لزوم تشکیل هسته‌های نخبگانی، این اقدام را راه‌برون‌رفت کشور از مشکلات موجود می‌داند و با تأکید بر لزوم حمایت از این هسته‌ها، اعتقاد دارد: گرچه بنیاد ملی نخبگان در قالب طرح شهید احمدی‌روشن حمایت‌های خوبی از هسته‌های پژوهشی مسئله‌محور دارد اما این حمایت‌ها باید با استفاده از ظرفیت دیگر بخش‌ها خاصه در پروژه‌های ساختی افزایش یابد.حضور مشتری به عنوان ضلع سوم در این طرح، هم انگیزة هسته‌ها را افزایش می‌دهد و هم مسیری برای حمایت بیشتر از از آنها فراهم می‌کند.

مظاهری یادآرو می‌شود: متأسفانه تعامل صنعت با دانشگاه به دلایل متعددی از جمله بی‌اعتمادی صنعت که آن هم به دلیل ناموفق بودن پروژه‌های دانشگاهی در واحدهای صنعتی ایجاد شده، در حد قابل انتظار نیست بطوریکه عملاً صاحبان صنعت از واحدهای تحقیق و توسعه و یا هسته‌های دانشگاه هیچ حمایتی نمی‌کنند و در هرگونه سرمایه‌‎گذاری تنها محصول نهایی را مدنظر دارند.

این استاد خبره پنجمین دورة طرح شهید احمدی‌روشن تأکید می‌کند: ارائة نمونه‌های موفق از تعامل صنعت با نخبگان در قالب طرح شهید احمدی‌روشن، می‌تواند نقش بسزایی در اعتمادسازی دو جانبه داشته باشد و صاحبان صنعت را به این درک برساند که هرگونه هزینه برای حمایت از بخش‌های تحقیق و توسعه و هسته‌های دانشگاهی، در واقع نوعی سرمایه‌گذاری بلندمدت با سوددهی چشمگیر است.

هیچ پروژة واقعی را نمی‌توان به صورت تک‌رشته‌ای تعریف کرد

جعفر امیری‌پریان؛ عضو هیئت‌علمی دانشگاه بوعلی‌سینا نیز اعتقاد دارد: در قالب این طرح، دانشجو می‌تواند دانسته‌ها و داشته‌های نظری خود را در قالب یک پروژه‌ واقعی به صورت هدفمند به کار بگیرد و در طول انجام آن نیز به توانمندی لازم در ابعاد عملی علم برسد.

امیری‌پریان ادامه می‌دهد: در دنیای امروز هیچ پروژة واقعی را نمی‌توان به صورت تک‌رشته‌ای تعریف کرد چراکه برای حل آن نیاز به چندین رشته و تحقیقات بین‌رشته‌ای است. می‌توان ادعا کرد که امروزه رشتة مطلق وجود ندارد و هیچ تخصصی به تنهایی نمی‌تواند هیچ مشکل و معضلی را از جامعه رفع کند.

استاد خبرة پنجمین دورة طرح شهید احمدی‌روشن با اشاره به دشواری‌های مدیریت هسته‌های نخبگانی مسئله‌‌محور، خاطرنشان می‌کند: مدیر هسته باید ویژگی‌های روانی خاصی داشته باشد که بتواند مجموعه‌ای از چند تخصص را اداره کند؛ از سوی دیگر، این فرد باید تجربة کار پژوهشی در ابعاد واقعی را نیز در کارنامة خود ببیند؛ باید دانست هر محقق شاخصی، الزاماً یک مدیر خوب برای هستة نخبگانی نیست.

عضو هیئت‌علمی دانشگاه بوعلی‌سینا اظهار دارد: بسیاری از پروژه‌‎ها و تحقیقات دانشگاهی وهم و خیال هستند و عملاً هیچ کاربردی در دنیای واقعی و جامعة بومی ندارد و هیچ دردی را دوا نمی‌کنند؛ این در حالیست که در دنیای واقعی نیازها و مشکلاتی وجود دارد که بدون تحقیق و پژوهش نمی‌توان آنها را رفع کرد. در چنین شرایطی حضور اساتید خبره که تجربة کار تحقیقاتی در فضای واقعی جامعه را دارند و تشکیل هسته‌های مسئله‌محور، می‌تواند راه‌گشا باشد.