امروزه با توجه به محدودیت‌های محیط زیستی تولید کاغذ خود یک فرایند
ضد اکوسیستم است. به تعبیر یک نویسنده فرانسوی اعلام وجود هر کتاب چاپی در
واقع اعلام مرگ یک درخت یا گیاه مورد بهره‌برداری در کارخانه‌های تولید
کاغذ است. حقیقت این است که جهان دیری است از عصر گوتنبرگ گذر کرده است.
امروه نه‌تنها مادیت کتاب حالت موزه‌ای یافته، بلکه ساخت‌های نوشتاری هم
متاثر از فضای مجازی و نظریه ابرمتن متحول شده است.

در ادامه نظر برخی فعالان حوزه
نشر و مدیران ارشد اپلیکیشن‌های کتابخوان را پیرامون کتاب الکترونیک می‌خوانید:

 

فرهاد حیدری گوران، نویسنده

فرهاد حیدری گوران، نویسنده‌ای که او را با آثاری چون «کوچ شامار» و «نفس‌تنگی» می‌شناسیم، ارزیابی‌اش از حضور و نقش ای‌بوک‌ها در بازار کتاب ایران را این‌گونه ارائه می‌دهد: «کتاب الکترونیک پدیده‌ای نو است و طبیعی است که تا تکوین ذهنیت معطوف به آن در جامعه فاصله‌ای بلندمدت در پیش است. کتاب الکترونیکی هنوز به صورت جدی در اذهان عمومی شکل نگرفته است. یک دلیل آن نوستالژی کتاب چاپی و عادت به کاغذ و تورق و موجودیت کتابخانه به عنوان یک عادت‌واره (هابیتوس به قول پیر بوردیو) است. کتاب الکترونیک البته به طرز غیر قابل پیش‌بینی‌ای رو به گسترش است و سامانه‌های تولید و پخش کتاب الکترونیک نیز مخاطبان گسترده‌ای در همه جای جهان دارند و می‌توانند فضای کتابخوانی را دگرگون کنند. امروز کمتر کتابخوانی می‌بینیم که روی گوشی هوشمندش یکی از این سامانه‌ها را نداشته باشد، خواه نمونه‌های فارسی یا به زبان‌های دیگر.»

او درباره این‌که کتاب‌های الکترونیک رقیب نسخه‌های چاپی هستند و می‌توانند به از بین رفتن آن‌ها بینجامند یا خیر، می‌گوید: «به نظر من نه‌تنها رقیب کتاب چاپی نیستند که می‌توانند به عنوان مکمل عمل کنند. امروزه با توجه به محدودیت‌های محیط زیستی تولید کاغذ خود یک فرایند ضد اکوسیستم است. به تعبیر یک نویسنده فرانسوی اعلام وجود هر کتاب چاپی در واقع اعلام مرگ یک درخت یا گیاه مورد بهره‌برداری در کارخانه‌های تولید کاغذ است. حقیقت این است که جهان دیری است از عصر گوتنبرگ گذر کرده است. امروه نه‌تنها مادیت کتاب حالت موزه‌ای یافته، بلکه ساخت‌های نوشتاری هم متاثر از فضای مجازی و نظریه ابرمتن متحول شده است. به سخن دیگر نوع ادبی (ژانر) نوینی به وجود آمده به عنوان ادبیات ابرمتنی (Hypertextual literature) که فرم و مادیت کتاب در شکل کلاسیک و سنتی آن را به چالش کشیده است.»

میرنوری، مدیر مارکتینگ و فروش فیدیبو

چند مسئله برای دلایل پیشرفت و بزرگ شدن بازار کتاب الکترونیک وجود دارد که یکی از آن‌ها مسئله قیمت کتاب است. بازار کتاب الکترونیک به‌شدت در حال رشد است و دلایل متعددی دارد. یکی از آن‌ها گران شدن کاغذ است. به طور مشخص مردم شناخت آن‌چنانی از کتاب الکترونیک و خواندن آن در بستر قانونی نداشتند و اپلیکیشن‌های کتابخوان این فرصت را ایجاد کرد تا شرایطی برای انتشار قانونی یک محصول فرهنگی در فضای مجازی فراهم شود. شاید پیش از اپلیکیشن‌های کتابخوان، افرادی که کتاب کاغذی می‌خوانند، کتاب الکترونیک نخوانده بودند اما الان دیگر مردم در حال تجربه این موضوع هستند و با این فرایند آشنا شده‌اند. البته این هم خیلی درست نیست که بگویم فقط به صرف گران شدن کتاب، مردم به سمت کتاب الکترونیک رفته‌اند. خیلی نمی‌شود با این گزاره مخاطب را اندازه‌گیری کرد. در کل اقبال به کتاب‌های الکترونیک به‌شدت در حال رشد است. این را هم نباید از نظر دور کنیم که قیمت کتاب به‌شدت در حال نجومی شدن است و یکسری از مخاطبان ما به این دلیل به سمت کتاب الکترونیک می‌آیند. از سال گذشته تا امروز، رشد مخاطبان اپلیکیشن‌های ما نزدیک به پنج‌برابر شده است. با طیف گسترده‌ای از مخاطبان مواجه هستیم که پیش از این یک‌بار هم کتاب الکترونیک را تجربه نکرده بودند اما در یک سال اخیر، مخاطبان کتاب الکترونیک در حال رشد هستند. در مورد این‌که چقدر گرانی کتاب کاغذی بر قیمت کتاب‌های الکترونیک تاثیر داشته، باید بگویم که اساسا در همه جای دنیا، قیمت کتاب الکترونیک درصد قابل توجهی کمتر از قیمت پشت جلد کتاب چاپی است. مثلا اگر کتابی قیمت جلد چاپی‌اش ۱۰ هزار تومان باشد، بسته به تصمیم ناشر درصدی از این نرخ، به عنوان قیمت کتاب الکترونیک از پنج هزار تومان تا هفت هزار تومان انتخاب می‌شود. در ایران این درصد کم شدن مبلغ تا ۵۰ درصد انتخاب شده است ولی خب بعضا ناشرانی هستند که قیمت‌ها را همیشه رصد می‌کنند و نرخ‌هایشان را نسبت به کتاب چاپی بالا می‌برند. بحث دیگر این‌که قیمت کتاب چاپی به‌روز در حال افزایش است، در حالی که افزایش قیمت کتاب الکترونیک این‌طور نیست. شاید سالی یک‌بار بازنگری درباره قیمت آن انجام شود و مجددا قیمت بالا برود. این افزایش قیمت هم برای این است که ناشر همچنان سهمی از کتاب را به نویسنده یا مترجم می‌دهد و البته باید در نظر بگیرید که آن فضای کار یا پلتفرم برنامه نیز هزینه‌هایش بالا می‌رود. به همین دلیل قیمت کتاب هم افزایش پیدا می‌کند. با این وجود، هستند ناشرانی که ۳۰ درصد قیمت کتاب چاپی را به عنوان قیمت کتاب الکترونیکشان نرخ‌گذاری می‌کنند.

صدوقی، مدیرعامل طاقچه

در یک سال گذشته مذاکرات زیادی با ناشران داشتیم. حالا هم کاغذ گران شده است و مخاطب که دیگر نمی‌تواند کتاب کاغذی بخرد، باعث شده است هم ناشر و هم مخاطب به سمت کتاب الکترونیک بیایند. در مورد سهم درصدی استفاده از کتاب‌های الکترونیک در کشورمان در سال ۹۷، مجموعه کتاب‌های الکترونیک قانونی، تقریبا فروشی نزدیک به ۱۲ تا ۱۵ میلیارد تومان را تجربه کرده‌اند. این عدد در سال ۹۸ به ۳۰ میلیارد تومان هم رسیده است. اگر بازار کتاب را در کشور که عددهای مختلفی برای آن می‌گویند ولی حدود دو هزار میلیارد در نظر بگیریم، این رقم ۳۰ میلیارد تومان فروش کتاب الکترونیک، فقط یک و نیم درصد از کل بازار کتاب است. در حالی که در دنیا این سهم به ۱۳ درصد می‌رسد. این‌که چرا در کشور ما این درصد پایین است، دلایل مختلفی دارد. یکی از دلایلش این است که بخش وسیعی از خوانندگان کتاب الکترونیک، در فضای غیرقانونی، کتاب‌ها را دانلود می‌کنند. با این حال امیدواریم با توجه به این‌که کتاب در پلتفرم‌های ایرانی امکانات ویژه‌تری دارد و همچنین با تبلیغات صحیح کتابخوان‌ها، خرید قانونی کتاب ترویج شود. در این یک سال و اندی، کتاب‌های الکترونیک ۳۰ درصد گران شده است. این ۳۰ درصد افزایش با توجه به زیادشدن هزینه‌ها در همه قسمت‌ها عدد غیرمنطقی‌ای نیست.