به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی بنیاد ملی نخبگان؛ انجام تحقیق و پژوهش کاربردی اولین گام برای حضور جدی در حوزه‌های عملیاتی است. در واقع پایه و اساس هر فعالیت عینی و کاربردی در بخش‌های مورد نیاز، تحقیق و پژوهش است. بسیاری از کارشناسان حوزه‌های علم و فناوری، توان تحقیقاتی را یکی از مهارت‌های لازم برای انجام هرگونه فعالیت دانش‌بنیان می‌دانند.

در همین راستا به گفت‌وگو با برخی از اعضای هیئت‌علمی کشور نشسته‌ایم:

علی اسفندیار؛ عضو هیئت‌علمی دانشگاه صنعتی‌شریف با بیان اینکه آشنایی با الفبای تحقیق، لازمۀ انجام پژوهش کاربردی است، معتقد است: مقاله‌نویسی و مقاله‌خوانی، دو ابزار مهم برای انجام فعالیت کاربردی‌اند.

وی با اشاره به لزوم پرهیز از فعالیت حول موضوعات فانتزی و لوکس، می‌افزاید: صورت‌مسئلۀ تحقیق باید منطبق با نیازهای اساسی کشور تعریف شود. از سوی دیگر، دانستن حداقل‌های تحقیق و تبدیل موضوع به چند فاز کوچک و البته حرکت گام‌به‌گام در هر مرحله، فرآیندی است که می‌تواند گروه را به نتیجۀ دلخواه برساند.

اسفندیار ادامه می‌دهد: افراد گروه باید به مقاله‌نویسی، مقاله‌خوانی و پتنت‌خوانی به عنوان ابزار مهم برای انجام فعالیت کاربردی در حوزۀ علم به خوبی مسلط باشند تا بتوانند از تجربیات و تحقیقات انجام‌شده در حوزۀ مربوطه برای نیل به اهداف تعیین‌شده در هستۀ پژوهشی استفاده کنند. در واقع، مقاله‌خوانی جزئی از پژوهش است و به همین دلیل افراد گروه نباید مقاله‌زده باشند.

این محقق حوزه نانوفناوری اضافه می‌کند: بی‌اعتنایی به مقالات منتشر شده سبب می‌شود گروه فعالیت خود را با آزمون و خطا آغاز کرده و ادامه دهد؛ در نتیجه، زمان و هزینۀ بالایی صرف خواهد شد. مقاله‌خوانی و پتنت‌خوانی سبب می‌شود افراد از نتایج کارهای قبلی مطلع شده و بتوانند بهترین راه‌حل را برای صورت‌مسئلۀ تعریف‌شده پیدا کنند؛ البته باید متوجه بود بسیاری از موضوعات تعریف‌شده در کشورهای توسعه‌یافته در مرز دانش هستند و در حال‌حاضر برای هسته‌های پژوهشی و دانشگاهی ایران موضوعی لوکس و فانتزی محسوب می‌شوند چراکه هیچ کاربردی در کشور ندارند.

فرزام فتوت؛ عضو هیئت‌علمی گروه مکانیک دانشگاه صنعتی‌ شریف نیز با اشاره به تجربیات موفق کشورهای توسعه‌یافته در انجام پروژه‌های کاربردی، می‌گوید: در این کشورها براساس نیازهای موجود در صنعت، هسته‌‌های مسئله‌محوری تشکیل می‌شود که در وهلۀ اول بتوانند روی موضوع مورد بحث، تحقیقات لازم را به‌صورت حرفه‌ای انجام دهند.

وی می‌افزاید: در غالب موارد، نیازهای واقعی صنایع بزرگ به دانشگاه‌ها ارجاع می‌شود و بر اساس اهداف و با محوریت نیاز ارجاع‌شده، چالش به هسته‌های کوچکتری شکسته و در قالب پروژه تحقیقاتی برای هر هسته تعریف می‌شود؛ در نهایت چند استاد در چند تخصص مختلف و مرتبط با نیاز اصلی، چند تیم کارآ تشکیل می‌دهند، تحقیقات خود را آغاز می‌کنند.

دانش‌آموخته دانشگاه پلی‌تکنیک مونترال ادامه می‌دهد: البته در این مسیر، صنعت ضمن حمایت بی‌شائبه از هسته‌های پژوهشی، نظارت جدی بر عملکرد آنها نیز دارد. نتیجۀ فعالیت این هسته‌ها غالباً برای صنعت و کشور مثمرثمر و مفید است. در واقع در این مسیر نباید به بهانه افزایش مهارت عملیاتی و یا اثرگذاری عینی، بعد تحقیقاتی مورد غفلت واقع شود.

وی تصریح می‌کند: در برخی از طرح‌ها مانند شهید احمدی‌روشن، فرد هم روی یکی از موضوعات اصلی و نیازهای واقعی کشور تمرکز و پژوهش میکند و هم نتیجه فعالیت عملیاتی بعد از تحقیق، یکی از نیازهای موجود در بخش‌های مختلف کشور را رفع می‌کند. این بهترین روند است. علاوه بر آن، در مدت فعالیت، به نتیجۀ کار نگاه تجاری‌سازی خواهد داشت و آن را به عنوان زمینه کاری خود در آینده در نظر خواهد گرفت تا بتواند در حوزه‌های دانش‌بنیان فعالیت کند.

امیر نورانی؛ عضو هیئت‌علمی گروه مکانیک دانشگاه صنعتی شریف نیز اعتقاد دارد: گروه‌های نخبگانی در گام اول هسته پژوهشی هستند؛ پس باید بتوانند در حوزۀ تحقیق و پژوهش به صورت حرفه‌ای عمل کنند. این هسته‌ها باید بتوانند طرح‌ها و مسائل کلان و ملی را به چند زمینه تحقیقاتی کوچک تقسیم‌ کنند و به‌طور تخصصی روی آنها متمرکز شوند و در گام بعد با اتکا به نتایج تحقیقات، وارد فاز عملیاتی شوند.

 وی در پایان می‌افزاید: شناخت درست و دقیق نیازهای واقعی موجود و تعیین سرفصل‌های تحقیقاتی مشخص از شروط اولیه برای افزایش اثرگذاری نخبگان در حوزه‌های عملیاتی است.