به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی بنیاد ملی نخبگان؛ ایجاد و گسترش دانشگاه‌های نسل‌سوم به یکی از ملزومات امروز کشورهای در حال توسعه تبدیل شده است خاصه اینکه این دانشگاه‌ها نقش بسزایی را در کشورهای توسعه‌یافته ایفا می‌کنند و به یکی از ارکان پیشرفت و شاید حتی مهمترین رکن، تبدیل شده‌اند. با این حال، در کشورهای توسعه‌یافته همچنان دانشگاه‌های نسل‌دوم و یا پژوهش‌محور فعال هستند و افراد بر مبنای فعالیت‌های پژوهشی صرف (فارغ از کاربردی‌بودن یا نبودن) ارزیابی می‌شوند.

در همین خصوص عوامل و بستر مورد نیاز برای نیل به دانشگاه نسل‌سوم و ثروت‌آفرین در قالب گفت‌وگو با جمعی از رؤسای دانشگاه‌های کشور مورد بررسی قرار گرفت که در ادامه می خوانید:



گسترش شرکت‌های دانش‌بنیان اقدامی اساسی برای ثروت‌آفرینی علمی

سید ابوالحسن نائینی؛ رئیس دانشگاه بین‌المللی امام‌خمینی‌(ره) قزوین با اشاره به نقش مهم توسعۀ فرهنگ دانش‌بنیان، این مهم را یکی از زمینه‌های رسیدن به دانشگاه نسل‌سوم می‌داند و می‌گوید: ایجاد و گسترش شرکت‌های دانش‌بنیان یکی از اقدامات اساسی برای ثروت‌آفرینی علمی است. رشد این شرکت‌ها در سال‌های اخیر و افزایش فعالیت مراکز رشد دانشگاهی و استارت‌آپ‌ها، فضای بسیار خوبی را در بین دانشگاهیان ایجاد کرده است.

وی با تأکید بر لزوم هم‌افزایی دستگاه‌ها و نهادهای استانی و کشوری، می‌افزاید حمایت از اجتماع نخبگانی و تسهیل ورود دانشگاهیان به عرصه‌های تجاری‌سازی و کارآفرینی، وظیفۀ تنها یک نهاد خاص نیست بلکه همۀ مسؤولان باید ظرفیت و داشته‌های خود را برای رسیدن به اهداف تعیین شده در این بخش بکار گیرند و این امر مهم را به عنوان اولویت‌کاری در برنامه‌های نهاد و سازمان خود قرار دهند؛ این موضوع در استان‌ها اهمیت دوچندانی دارد چراکه سبب حفظ و ماندگاری بیشتر نخبگان، متخصصان و محققان در منطقه می‌شود.



دانشگاه‌های صنعتی پیشرو دانشگاه نسل‌سوم

محمود نیلی؛ رئیس دانشگاه صنعتی همدان نیز با اشاره به نقش دانشگاه‌های صنعتی، آنها را پیشتاز دانشگاه نسل‌سوم قلمداد می‌کند و معتقد است: رسالت دانشگاه صنعتی سامان‌دهی تحقیقات منجر به بازار است بنابراین تمرکز روی پروژه‌های عملیاتی یکی از وظایف این دانشگاه‌ها است. این مهم تنها در سایۀ تعامل و همکاری دستگاه‌ها و نهادهای دیگر میسر می‌شود تا دانشگاه صنعتی بتواند پیشرو و جلودار باشد.

رئیس دانشگاه صنعتی همدان تشکیل گروه‌های مأموریت‌گرا در این دانشگاه‌ها را شرط موفقیت در ایفای نقش کارآفرینی آنها می‌داند و تصریح می‌کند: دانشگاه‌های صنعتی برای رسیدن به جایگاه مطلوب خود باید در حوزۀ تشکیل گروه‌های پژوهشی کارآمد فعال‌تر شوند و گروه‌های را ایجاد کنند که در همۀ تخصص‌های مرتبط توانمند و انعطاف‌پذیر باشند. امروزه نمی‌توان بدون حضور تخصص‌هایی مانند جامعه‌شناسی، روانشناسی و علوم‌اجتماعی در علوم کاربردی محصولی بازارمحور با قابلیت رقابت تولید کنند.

 

ایجاد گروه تحقیقاتی جامع، شاخصه‌ اصلی دانشگاه‌های کارآفرین و ثروت‌آفرین



علیرضا امیرتیموری؛ رئیس دانشگاه آزاد اسلامی استان گیلان ضمن بیان اینکه تشکیل گروه یعنی تراکم انرژی، ایده و تفکر؛ گروه تحقیقاتی جامع را از شاخصه‌های اصلی دانشگاه‌های کارآفرین و ثروت‌آفرین محسوب می‌کند و اظهار می‌کند: یکی از آسیب‌های فرهنگی جامعۀ علمی این است که صرف برخورداری از تسهیلات مالی، تنها انگیزه تعدادی از دانشگاهیان و دانش‌آموختگان برای حضور در هسته‌های پژوهشی است؛ این در حالیست که اعتماد متقابل و ریسک‌پذیری نهادهای حمایتی، از اصول اولیۀ موفقیت فعالیت‌های گروهی با ارزش‌افزودۀ بالا در حوزۀ پژوهش است.

رئیس دانشگاه آزاد اسلامی استان گیلان اضافه می‌کند: در چهار سال گذشته، با رعایت دو اصل اعتماد و ریسک‌پذیری، معاونت علمی‌وفناوری رییس‌جمهور و بنیاد ملی نخبگان با راهبری هوشمندانه و نوآورانۀ دکتر ستاری توانست حمایت‌های بسیار خوبی از شرکت‌های دانش‌بنیان داشته باشد و همین موضوع و البته اصلاح رویکرد سبب شد امروزه این شرکت‌ها با بهبود کیفیت خدمات و کالاهای خود و همچنین توجه به مقتضیات بازار، با فعالیت‌های نوآورانه و فناورانه جایگاه تثبیت‌شده‌ای در اقتصاد کشور داشته باشند. همین روند باید در ایجاد دانشگاه‌های نسل‌سوم نیز اجرایی شود.



قوانین و مقررات نامناسب، دست‌اندازهای مسیر حرکت به سمت دانشگاه‌ نسل‌سوم

عبدالله خالصی‌دوست؛ رئیس دانشگاه آزاد استان سمنان نیز وجود قوانین و مقررات نامناسب را یکی از دست‌اندازهای اصلی در مسیر حرکت دانشگاه به سمت دانشگاه‌ نسل‌سوم قلمداد می‌کند و می‌گوید: برنامه‌های بالادستی و سیاست‌های کلان، جهت‌دهندۀ فعالیت‌های علمی و تحقیقاتی کشور هستند و به همین دلیل نقش مهمی در ترغیب و تشویق محققان به فعالیت‌های  کاربردی دارند. اعمال سیاست‌های تشویقی و حتی رد برخی موارد الزام‌آور‌ برای دانشگاهیان از یک‌سو و نظارت دقیق بر عملکرد از سوی دیگر، قطعاً راهگشا مسیر پیشرو خواهد بود.

وی در ادامه توجه به مزیت‌های بومی و مقتضیات استانی را یکی دیگر از راه‌های تزریق داشته‌های علمی به جامعۀ بومی و از مؤلفه‌های اصلی دانشگاه نسل‌سوم می‌داند و اعتقاد دارد: برای رسیدن به توسعۀ پایدار، باید در ابتدا به توسعۀ منطقه‌ای رسید که برای رسیدن به این مهم نیز، حضور فعال اجتماع نخبگانی و تعریف پروژه‌های کاربردی در قالب تیم‌های تحقیقاتی، امری ضروری است. به عبارت دیگر، برای رسیدن به توسعه باید اندیشۀ نخبگانی را به‌صورت هدفمند به سمت منابع و داشته‌های ذاتی و سرزمینی سوق داد.