به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی بنیاد ملی نخبگان؛ شاید بتوان مهمترین حمایت از اجتماع‌نخبگانی را توانمندسازی آنان برای رسیدن به مرحلۀ اثرگذاری در جامعۀ بومی دانست. در این بین و با توجه به توسعه و گسترش علوم و ابعاد متنوع چالش‌های جوامع انسانی، می‌توان ادعا کرد هیچ تخصصی و متخصصی نمی‌تواند به تنهایی گره‌گشای مشکلات موجود و یا زمینه‌ساز پیشرفت پایدار باشد. به همین منظور بنیاد ملی نخبگان، با تأکید بر کار گروهی، طرح شهید احمدی‌روشن را با هدف تزریق هدفمند توان نخبگانی به بخش‌های مورد نیاز کشور برای رسیدن به توسعۀ‌پایدار و تحقق اهداف اقتصاد مقاومتی از دالان اقتصاد دانش‌بنیان طراحی و اجرا کرد.

بر همین اساس در قالب گفت‌وگو با جمعی از اعضای برجستۀ دانشگاه‌های کشور، مقتضیات این طرح مورد بررسی قرار گرفت.

ایده‌های نخبگانی نباید زیر چرخ شرکت‌های بزرگ از بین برود

غلامعلی حسین‌زاده‌‌دهکردی؛ عضو هیئت‌علمی دانشگاه تهران گفت: عرصه‌های مختلف و متعددی در کشور هست که می‌توان با تزریق تفکر علمی و دانش‌بنیان، آنها را به مزیتی برتر تبدیل کرد به شرط آنکه در وهلۀ اول شناخت صحیحی از نیازها و داشته‌ها وجود داشته باشد. ایجاد تشکیلات و یا گروهی با رسالت و هدف نیازسنجی واقعی در زمینه‌های مختلف صنعت، معدن، خدمات، پزشکی و غیره یکی از اصول اولیۀ بکارگیری دانش‌آموختگان است. از سوی دیگر باید به‌طور شفاف بررسی شود کشور در چه حوزه‌هایی نیازمند واردات است، در چه حوزه‌هایی با واردات بی‌رویه مواجه است و در چه بخش‌هایی می‌توان با ارتقاء توان عملیاتی داخلی، از خروج ارز پیشگیری کرد.

حسین‌زاده‌‌دهکردی با بیان اینکه تهیه بانک اطلاعاتی از پتانسیل و ظرفیت‌های نیروی‌انسانی بومی می‌تواند تصویر روشنی از داشته‌های کشور ترسیم کند، تأکید کرد: علاوه بر زمینه‌سازی برای ورود دانش‌آموختگان به فضای رقابتی و بازارسرمایه باید مراقب بود ایده‌های این افراد زیر چرخ‌های بزرگ شرکت‌های تنومند از بین نرود. به‌عبارت دیگر، شرایط به گونه‌ای باشد که دانش‌آموخته دانشگاهی بتواند با آرامش فعالیت خود را در عرصۀ دانش‌بنیان شروع کند و فرصت کافی برای بروز توانایی‌های خود را داشته باشد.

بکارگیری اندیشۀ نخبگانی، تنها راه پیشرفت صنعتی است

حبیب آل‌ابراهیم؛ عضو هیأت‌علمی دانشگاه صنعتی امیرکبیر تزریق اندیشه دانشگاهی در قالب گروه، را تنها راه برون‌رفت صنعت از وضعیت کنونی دانست و گفت: صاحبان صنایع هر ساله هزینه‌های بسیاری را برای خرید دانش‌فنی صرف می‌کنند در حالیکه با ایجاد ارتباط و تعامل دوسویه با جامعه علمی و صرف هزینه‌ای کمی می‌توانند به دانش‌فنی‌بومی دست یابند.

وی افزود: تحقیق و پژوهش و علمی که نتواند به بهبود کیفیت زندگی جامعه کمک کند عملاً بی‌فایده و غیرقابل قبول است،

نگاه ملی و تأکید بر منفعت ملی، زیرساخت فلسفی کار گروهی است

علی صفوی‌نژاد؛ عضو هیئت‌علمی دانشگاه بیرجند با اشاره به لزوم پرهیز از منفعت‌گرایی در فعالیت‌های تیمی، گفت: نگاه ملی و تأکید بر منفعت ملی، بسیاری از آسیب‌های فعالیت‌‎های گروهی را از بین خواهد برد.

فقدان آموزش لازم برای انجام کار گروهی را یکی از دلایل مقاله‌محور شدن جامعۀ علمی دانست و افزود: محققان به دلیل عدم‌مهارت کافی در انجام کار تیمی به سمت راحت‌ترین قسمت پژوهش، یعنی انتشار مقاله می‌روند خاصه اینکه با این اقدام می‌توانند به ارتقاء علمی هم دست بیابند.

برنامه‌ریزی و بکارگیری همۀ توان کشور، رمز توسعه‌یافتگی است

علی فرازمندی؛ عضو هیئت‌علمی دانشگاه تهران با اشاره به لزوم تعریف پروژه‌های سطح‌بالا در هر دو حوزه کاربردی و مرزدانش، تصریح کرد: نباید از رشته‌های پایه مانند شیمی و زیست‌شناسی انتظار خروجی کاربردی در کوتاه‌مدت داشت؛ گرچه این امکان در این رشته‌ها نیز فراهم است اما تأکید بیش از حد بر تولید محصول توسط محققان و متخصصان رشته‌های بنیادین روی تحقیقات مرزدانش اثر منفی خواهد گذاشت و روند تولید علم در کشور را دچار اختلال می‌کند.

وی خاطرنشان کرد: حرکت منطقی براساس برنامه‌ریزی دقیق و بکارگیری همه توان کشور است که می‌تواند توسعه‌یافتگی را تحقق بخشد.

برگزاری دوره کارورزی با محوریت کار گروهی یک ضرورت است

علی دلپیشه؛ رئیس دانشگاه علوم‌پزشکی ایلام با اشاره به لزوم افزایش توان عملیاتی دانشجویان، گفت: برگزاری دوره کارورزی و کارآموزی با محوریت کار گروهی سبب افزایش مهارت عملیاتی دانشجویان می‌شود.

وی با اشاره به ضرورت شناخت دانشجو از واقعیات جامعۀ بومی و نیازها و چالش‌های آن، بر لزوم افزایش توان کار گروهی افزود: مسیر آموزش‌های دانشگاهی باید به شکلی باشد که در پایان، فردی مجرب با قابلیت عملیاتی به جامعه تحویل دهد و اگر رشتۀ تحصیلی فرد تئوری‌محور است، دانشجو در زمان تحصیل با مهارت‌های کارآفرینی و اشتغال‌زایی آشنا شود.

شبکه‌سازی یک ضرورت نخبگانی است

اسماعیل پیرعلی؛ رئیس پارک علم‌وفناوری چهارمحال‌وبختیاری نیز با اشاره به لزوم توسعۀ فعالیت‌های بین‌رشته‌ای، این مهم را یکی از ارکان کار گروهی برشمرد.

پیرعلی با اشاره به لزوم شبکه‌سازی نخبگانی و تخصصی، ادامه داد: علوم در تعامل با یکدیگر و برای یک هدف مشخص، می‌توانند مکمل هم باشند و نتیجۀ فعالیت‌هایشان منجر به محصولی دانش‌بنیان منطبق بر نیازهای واقعی جامعه باشد. برای رسیدن به این مهم، حضور در پارک‌های علم‌وفناوری استانی می‌تواند اثرگذاری مطلوبی داشته باشد.

رئیس پارک علم‌وفناوری چهارمحال‌وبختیاری اضافه کرد: حرکت به سمت محصول تجاری دانش‌بنیان نیازمند تعامل بین‌دستگاهی و بین‌بخشی دانشگاه، مراکز شتاب‌دهی و پارک‌های علم‌وفناوری نیز هست. ایده از گروه نخبگانی و تخصصی شروع می‌شود و سپس در مرکز شتاب‌دهی و نوآوری مستقر و پس از آن نیز با استقرار در مرکز رشد پارک‌های علم‌وفناوری تجاری‌ می‌شود تا در نهایت به شرکتی دانش‌بنیان ختم شود. این چرخه نیاز به هم‌افزایی دارد.

کارکرد علوم در قالب فعالیت گروهی مشخص می‌شود

محمدصادق رضایی؛ عضو هیئت‌علمی دانشگاه علوم‌پزشکی مازندران نیز تصریح کرد: تضارب آراء و اخلال در روند حرکتی، تنها زمانی به وجود می‌آید که هدف مشترک و استراتژیکی وجود نداشته باشد.

وی با بیان اینکه اهداف استراتژیک باید مشخص باشد، گفت: برنامۀ عملیاتی برای رسیدن به نقطۀ مطلوب باید وجود داشته باشد.

عضو هیئت‌علمی دانشگاه علوم‌پزشکی مازندران افزود: در هر گروه تحقیقاتی باید سهم افراد در تصمیم‌سازی و لایه‌های فنی کار به خوبی مشخص باشد؛ در این صورت کار گروهی هم کیفیت و هم سرعت را افزایش می‌دهد.

رضایی با اشاره به لزوم حضور همۀ تخصص‌های مرتبط در قالب یک گروه، ادامه داد: حضور چند تخصص در کنار هم که بر یک محور مشخص و برای یک هدف معین فعالیت می‌کنند، نتایج بسیار خوبی را در پی خواهد داشت. به عنوان نمونه نتیجۀ فعالیت تحقیقاتی یک متخصص پزشکی و یک متخصص نانو قطعاً می‌تواند نتایج مثبتی در زمینه‌های دارویی داشته باشد.

تخصص‌های موجود در یگ گروه باید همپوشانی داشته باشند

محمد باشکوه؛ عضو هیئت‌علمی دانشگاه محقق اردبیلی، گفت: تخصص‌های موجود در یگ گروه نباید در تضاد با یکدیگر باشند و با تضراب آراء، روند را مختل کنند بلکه باید همپوشانی بالایی داشته باشند.

وی با بیان اینکه اصول کار گروهی در اغلب فعالیت‌های علمی و تحقیقاتی رعایت نمی‌شود، گفت: انجام تحقیقات در قالب گروه سبب افزایش هم‌افزایی و بهینه‌شدن نتایج خواهد شد.

اخلاق‌مداری؛ مهمترین شرط تشکیل و موفقیت گروه پژوهشی است

مجتبی امانی؛ عضو هیئت‌علمی دانشگاه علوم‌پزشکی اردبیل نیز ضمن اشاره به لزوم توسعۀ علوم‌ بین‌رشته‌ای و استفاده از تخصص‌های متنوع در حل مشکلات، گفت: بسیاری از مشکلات امروز جوامع بشری تنها در قالب کار گروهی قابل حل هستند.

وی با اشاره به اهمیت تحقیقات بین‌رشته‌ای، گفت: حضور محققان در علوم بین‌رشته‌ای یک ضرورت برای رفع نیازهای جامعه است اما نیاز به امکانات و تجهیزات پیشرفته دارد.

منفعت‌گرایی فردی یکی از آفت‌های فعالیت‌های گروهی است

فرهاد شیرینی؛ عضو هیئت‌علمی دانشگاه گیلان با بیان اینکه هم‌افزایی نیروی‌انسانی یکی از عوامل مهم در پیشرفت کشور است، منفعت‌گرایی فردی را یکی از آفت‌های فعالیت‌های گروهی برشمرد.

وی اعتماد متقابل بین اعضای گروه را رمز موفقیت دانست و گفت: تخصص‌های افراد باید به‌گونه‌ای باشد که نیازهای موجود در راستای رسیدن به هدف تعیین‌شده همپوشانی شود

عضو هیئت‌علمی دانشگاه گیلان خاطرنشان کرد: تشکیل گروه‌های پژوهشی مأموریت‌‎گرا سبب تسریع روند حرکتی و بهینه‌شده نتایج فعالیت‌های تحقیقاتی و علمی می‌شود. این مهم حتی در پیشرفت علوم‌ نظری نیز تأثیرگذاری مثبت دارد و محدود به تحقیقات کاربردی نیست.