نصرالله گرامی؛ رئیس سابق دانشگاه شهید باهنر کرمان و محقق ریاضی در گفت‌وگو با پایگاه اطلاع‌رسانی بنیاد ملی نخبگان با اشاره به لزوم جلوگیری از اشاعۀ فردگرایی در فضای علمی کشور، گفت: فعالیت‌های فردی نه‌تنها در بخش تحقیقاتی و پژوهشی غالباً نتایج مثبتی ندارند بلکه از بعد فرهنگی نیز آسیب‌های جدی را به فضای دانشگاهی وارد می‌کند.

وی افزود: تحقیق و پژوهش فردی، به‌تدریج سبب فردگرایی و بروز رقابت ناسالم بین دانشگاهیان می‌شود. به ‌این معنا که فرد محقق، داشته‌ها و امکانات خود را با دیگر افراد به اشتراک نمی‌گذارد و این مهم زمینه‌ساز بی‌اعتمادی خواهد شد.

گرامی ادامه داد: یکی از عوامل بروز فردگرایی در بین دانشگاهیان، آئین‌نامهۀ ارتقاء اعضای هیئت‌علمی است. در این آئین‌نامه بر حوزه‌های نظری پافشاری بسیاری شده که همین موضوع باعث شد، چاپ مقاله به هدف اصلی اساتید، محققان و دانشجویان تبدیل شود و تبعاً در پی آن بازار مکارۀ خرید، فروش و مونتاژ مقاله ایجاد شود و رونق بگیرد. از سوی دیگر، حتی در مقالات نیز امتیازدهی به نحوی است که استاد را به سمت فردیت سوق می‌دهد. یعنی امتیاز مقاله، با افزایش تعداد محققان، کسر می‌شود. طبیعی است که با چنین مواردی، عضو هیئت‌علمی ترجیح بدهد به‌تنهایی روی موضوعات غیرکاربردی پژوهش کند.

رئیس سابق دانشگاه شهید باهنر کرمان با بیان اینکه فعالیت فردی یعنی انجام یک پژوهش با اتکا بر یک تخصص، تصریح کرد: امروزه فعالیت تحقیقاتی در حصر یک رشته و یا یک تخصص خاص نمی‌گنجد بلکه برای رسیدن به نتیجۀمطلوب نیاز به حضور تخصص‌های متعدد و البته مرتبط است. گرایش‌های بین‌رشته‌ای نیز بر اساس همین نیاز متولد شدند.

گرامی با اشاره به اینکه خروجی کارگروهی بیشتر و منافع آن کلان‌تر است، اظهار داشت: در این نوع فعالیت‌ها، غالباً محصول و یا خدمتی حاصل می‌شود که چندبعدی است و با واقعیت‌های جامعه مطابقت دارد.

وی بر ضرورت تشکیل هسته‌های نخبگانی و پژوهشی مأموریت‌محور تأکید کرد و افزود: نظام‌ ارزشیابی و ارزشگذاری‌ باید امتیاز بیشتری برای فعالیت گروهی قائل شود تا به‌تدریج فرهنگ آن در جامعه نهادینه شود. از سوی دیگر پارک‌های علم‌وفناوری، مراکز رشد و دیگر نهادهای ذی‌ربط در استان‌ها نیز باید امکانات و ظرفیت‌های خود را در اختیار گروه‌های پژوهشی قرار دهند. علاوه بر آن، هسته‌های پژوهشی در طول فعالیت خود با مسائل حقوقی و مالی نیز مواجه می‌شوند که لازم است در این حوزه‌ها نیز مورد حمایت جدی قرار گیرند تا بتوانند به هدف مطلوب برسند.

محقق‌برجسته ریاضی با بیان اینکه یافتن مسئله، مهمترین مسئلۀ هستۀپژوهشی است، یادآور شد: سنگ‌بنای فعالیت هسته‌های پژوهشی، علم به خود مسئله است. به‌عبارت دیگر، هسته باید بداند مسئلۀ اصلی و اولویت‌دار چیست تا بتواند طبق آن، افراد و تخصص‌های لازم را به مجموعه تزریق کرده و برنامه‌های خود را طراحی و اجرا کند.

گرامی اضافه کرد: در تعریف پروژه‌ها نباید دچار یکنواختی شد؛ هر استان و منطقه‌‌ای مقتضیات، داشته‌ها، استعدادها و مشکلات منحصربفرد خود را دارد؛ بنابراین نباید برای همۀ استان‌ها یک نسخۀ واحد پیچید. از سوی دیگر، انحصارطلبی در بخش پژوهش نیز باید از بین برود تا فعالیت در یک شاخۀ خاص، در انحصار یک سازمان، دستگاه و یا فرد خاص نباشد و همۀ محققان توانا و متعهد بتوانند در آن شاخه تحقیق و پژوهش کنند.

رئیس سابق دانشگاه شهیدباهنر کرمان در پایان تعامل استانداری‌ها با جامعۀ علمی را خوب توصیف کرد و گفت: خوشبختانه در سال‌های اخیر تعامل و همکاری خوبی بین دستگاه‌های درون‌استانی با دانشگاه‌ها و مراکز علمی-تحقیقاتی ایجاد شده است.