محمدنبی شهیکی‌تاش؛ رئیس پارک علمی‌وفناوری سیستان‌وبلوچستان در گفت‌وگو با پایگاه اطلاع‌رسانی بنیاد ملی نخبگان با اشاره به اینکه مقالات علمی کشور بیشتر در جهت تولید علم است، گفت: ثروت‌آفرینی و تجاری‌سازی حلقۀ مفقودۀ تحقیق و پژوهش دانشگاهی است.

وی افزود: گسست معناداری بین نگرش مقالات دانشگاهی با نیازهای بازار خاصه در علوم مهندسی وجود دارد بطوریکه این مقالات تناسبی با نیازهای موجود در جامعه ندارد.

شهیکی‌تاش با اشاره به ضرورت تفکیک بین رشته‌های دانشگاهی در سیاست‌گذاری‌ها، ادامه داد: در بخش مرزدانش نیازها و مقتضیات منحربه‌فردی وجود دارد؛ برای ارتقاء این شاخه از علم باید محققان حرفه‌ای تربیت شوند که پژوهش و مقتضیات آن را بشناسند. از سوی دیگر، حوزۀ کاربردی با محوریت خلق ثروت و حصول فناوری نیز اقتضائات خاص خود را دارد. سیاست‌گذاری باید به نحوی باشد که فعالان حرفه‌ای هر بخش بتوانند از تسهیلات متناسب برخوردار شوند و هیچ یک از دو شاخه مورد غفلت واقع نشوند.

رئیس پارک علمی‌وفناوری سیستان‌وبلوچستان یادآور شد: به دلیل سیاست‌گذاری نادرست در گذشته و عدم‌وجود نظام انگیزشی مناسب، امروزه هر دو بخش مرزدانش و کاربردی به صورت منسجم حرکت نمی‌کنند. به عبارت دیگر، نه مقالات علمی کشور از کیفیت بالایی برخوردار است (بیشتر مونتاژ است) و نه پژوهش‌های کاربردی در راستای رفع نیازها و چالش‌های موجود انجام شده‌اند (بیشتر یک تحلیل تکنیکال از شرایط موجود هستند). این در حالیست که اگر نظام انگیزشی مناسب وجود داشته باشد و هر فرد بنا بر مقتضیات حوزۀ کاری خود بتواند از تسهیلات برخوردار شود و در ارزشیابی‌ها نیز به ارتقاء لازم برسد، بسیاری از مشکلات خودبه‌خود رفع می‌شود.

وی تصریح کرد: نظام آموزشی باید توان تربیت محقق حرفه‌ای را داشته باشد؛ محققی که بتواند تحلیل جامعه و عمیق از شرایط کنونی و اهداف مدنظر  داشته باشد و محتوای فاخری را تولید کند.

شهیکی‌تاش با اشاره به لزوم حمایت هدفمند از اخترعات و ابتکارات، اظهار داشت: حمایت‌ها باید رویکرد توانمندسازی داشته باشند تا طرح و ایده بتواند در بازۀ زمانی مناسب به محصول و خدمتی دانش‌‌بنیان که نیاز بازار داخلی و خارجی است، تبدیل شود. علاوه بر آن حمایت از شرکت‌های دانش بنیان نیز باید با جدیت دنبال شود و صاحبان آن با مقتضیات بازار و قواعد حاکم بر آن آشنا شوند و آموزش‌های لازم را ببینند. این شرکت‌ها تنها زمانی می‌توانند به موفقیت برسند که علاوه بر بعد فنی، حداقل اصول اولیه مدیریت بازار را بدانند. باید دانست، توسعۀ بازار مهمترین حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان است چراکه ضریب‌شکست این شرکت‌ها را تعدیل می‌کند.

رئیس پارک علمی‌وفناوری سیستان‌وبلوچستان اضافه کرد: توانمندسازی حوزه‌های نوآوری و R&D در صنعت و بخش کشاورزی یکی دیگر از الزامات امروز کشور برای رسیدن به توسعه‌یافتگی است. می‌توان برای تقویت این واحدها از توان موجود در شرکت‌های دانش‌بنیان استفاده کرد تا این شرکت‌ها پل‌ارتباطی بین دانش و صنعت باشند. از سوی دیگر، بسیاری از اخترعات را می‌توان به سمت تقویت واحدهای نوآوری و R&D جهت‌دهی کرد به شرط اینکه با تولید محصولی مقیاس‌پذیر، بازارمحور بوده و قابلیت حصول ارزش‌افزوده اقتصادی و اجتماعی را نیز داشته باشند نه اینکه منجر به تولید کالای لوکسی شوند که هیچ بازار منطقی‌ای ندارد.

وی با اشاره به لزوم توجه به اقتضائات بومی، خاطرنشان کرد: وجود عنصر دانش در شرکت دانش‌بنیان به معنای تأکید صرف بر فناوری های‌تک نیست بلکه می‌توان در این فضا فناوری‌ و محصولات لوتکی مانند صنایع‌دستی را وارد کرد و با تزریق دانش به آنها، ارزش‌افزودۀ چشمگیری را به دست آورد.

شهیکی‌تاش با اشاره به اینکه حضور در عرصۀ دانش‌بنیان نیازمند تخصص و مهارت‌های ذاتی و اکتسابی خاصی است، اظهار داشت: نمی‌توان و نباید انتظار داشت همۀ اساتید دانشگاهی وارد حوزۀ دانش‌بنیان شوند حتی اگر به لحاظ فنی در جایگاه‌ بالایی قرار داشته باشند. به بیان دیگر، در برخی موارد نیاز به بازطراحی و ایجاد مدل‌های نوین برای ورود به عرصه‌های دانش‌بنیان وجود دارد که البته می‌توان از تجربیات جهانی نیز استفاده کرد خاصه در مواردی که فرد ایده و طرح خود را ارزش‌گذاری کرده و به فروش می‌رساند و یا در شرکتی که آن را به تولید انبوه می‌رساند سهام‌دار می‌شود.

رئیس پارک علمی‌وفناوری سیستان‌وبلوچستان خاطرنشان کرد: توسعۀ عرصۀ دانش‌بنیان بیش از آنکه به نهادسازی نیاز داشته باشد به ابزار مالی و حمایتی مانند فرابورس نیاز دارد و یا ایجاد فرصتی که شرکت دانش‌بنیان محصول خود را به صورت لیزینگ به بازار عرضه کند. علاوه بر این موارد، شرکت‌های دانش‌بنیان به دلیل نوپا بودن و تولید محصولات نیمه‌صنعتی نیاز به پایش مستمر دارند چراکه سرعت رشد فناوری به حدی است که محصولی که سال گذشته به عنوان یک کالای های‌تک به بازار وارد شده بود، امسال در زمرۀ یک فناوری‌های برتر قرار ندارد.

وی در پایان تأکید کرد: حوزۀ فناوری نیاز به پویایی دارد و نمی‌توان با سیاست ایستا، به موفقیت رسید. نوآوری و پایش مداوم از ضروریات انطباق با استانداردهای جهانی دانش‌بنیان بودن است.