به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی بنیاد ملی نخبگان؛ رشد علمی دانشگاه در ابعاد کمّی و آماری در سال‌های اخیر و اثرگذاری کمینۀ این دستاوردها در توسعه و پیشرفت کشور خاصه در بخش اقتصادی، یکی از مباحث مهم امروز کشور است. کاربردی‌نبودن تحقیقات دانشگاهی و عدم‌مهارت دانشگاهیان در ابعاد عملی و همچنین پراکندگی موضوعات پژوهشی از مهمترین عوامل تأثیر کمینه دانشگاه در جامعۀ بومی است.

رؤسای دانشگاه‌ها اما، شاید از بهترین کارشناسان برای نظردهی در این رابطه باشند،  از این رو در گفت و گوهایی مجزا نظرات برخی از روسای دانشگاه های کشور را در این خصوص جویا شدیم.

دانشگاه تنها زمانی معنادار است که در محیط واقعی اثرگذار باشد

بهمن سعیدی‌پور؛ رئیس دانشگاه پیام‌نور استان کرمانشاه، رسالت دانشگاه را بهبود کیفیت زندگی جامعه از راه تولید و بکارگری علم می‌داند و می‌گوید: تنها زمانی دانشگاه معنای وجودی پیدا می‌کند که بتواند در روند حرکتی جامعۀ بومی اثرگذاری مطلوب داشته باشد. به عبارت دیگر، جامعه باید خروجی فعالیت‌های دانشگاه را به‌طور ملموس حس و از آنها برای رفع نیازهای خود استفاده کند. 

وی ادامه می‌دهد: پژوهشی که نتواند با محیط واقعی و خاصه صنعت ارتباط بگیرد و به محصول و تولیدی نوآورانه و فناورانه منتج شود، عملاً اثرگذاری مثبتی در روند پیشرفت جامعه ندارد. در شاخه‌های علوم‌پزشکی اما روند تحقیق و پژوهش سازوکار منطقی‌تری دارد و معمولاً پژوهش برای رفع یک نیاز در دنیای واقعی انجام می‌شود و نتیجۀ آن نیز هم در درمان و هم در تولید علم مؤثر است.

فرهنگ منیّت مانع اثرگذاری دانشگاه است

خلیل جمشیدی؛ رئیس دانشگاه زنجان نیز با بیان اینکه فرهنگ منیّت و فردگرایی در جامعۀ علمی در حال گسترش است، می‌افزاید: بسیاری از محققان و متخصصان در وهلۀ اول و پیش از منفعت ملی، به مصالح و منافع فردی معطوف هستند. با این فرهنگ نادرست باید برخورد منطقی صورت پذیرد تا از آسیب‌های آتی و هدررفت بیشتر منابع مالی و انسانی کشور جلوگیری شود.

عدم‌مهارت عملیاتی از سدهای اثرگذاری دانشگاه است

خسرو عزیزی؛ رئیس دانشگاه لرستان برپایی دوره‌های کارورزی و کارآموزی را گامی مؤثر در توان‌افزایی دانشجویان و اثرگذاری دانشگاه‌ها برمی‌شمارد و معتقد است: یکی از مشکلات امروز دانش‌آموختگان دانشگاهی، عدم‌مهارت عملیاتی است. به‌عبارت دیگر، فرد از دانشگاه فارغ‌التحصیل می‌شود بدون آنکه مهارت و توان کافی برای حضور در بازار واقعی کار و خوداشتغالی را داشته باشد؛ در نتیجه به اجبار به سمت اشتغال استخدامی متمایل می‌شود و همین موضوع از میزان اثرگذاری دانشگاه در منطقۀ بومی می‌کاهد.

وی می‌افزاید: برگزاری استارتاپ‌ها، جشنواره‌های نوآوری و شکوفایی و همچنین نهادینه‌شدن فرهنگ شرکت‌داری دانش‌بنیان ازجمله راه‌‎کارهایی است که می‌تواند درصد موفقیت دانشگاه را در این مسیر افزایش دهد.

لزوم تعریف پروژه‌های کاربردی و مأموریت‌محور در دانشگاه‌ها

علی فیروزنیا؛ رئیس دانشگاه آزاد اسلامی خراسان‌جنوبی نیز با اشاره به لزوم تعریف پروژه‌های کاربردی و مأموریت‌محور در دانشگاه‌ها، تصریح می‌کند: اساتید دانشگاه علاوه بر تأکید بر آموزش، باید پژوهش را سرلوحۀ تدریس خود قرار دهند تا فرد بتواند با انجام تحقیقات هدفمند و کاربردی در روند حرکتی کشور اثرگذاری مثبت داشته باشد.

محدود کردن آموزش، وضعیت اشتغال را بهبود نمی‌دهد

محمدعلی برخورداری؛ رئیس دانشگاه علم‌وصنعت نقایص سیستم اقتصادی کشور را مهمترین عامل در بروز مشکل اشتغال دانش‌آموختگان قلمداد می‌کند و با بیان اینکه محدود کردن آموزش، وضعیت اشتغال را بهبود نمی‌دهد، ادامه می‌دهد: عموماً افراد تحصیلکرده از سطح توانمندی و خلاقیت بالاتری نسبت به دیگران برخوردار هستند و اگر شرایط فراهم شود، می‌توانند بیش از دیگران در روند رو به رشد جامعه بومی تأثیرگذار باشند؛ بنابراین محدود کردن آموزش و ورود به دانشگاه، حلال مشکل بیکاری نیست بلکه پاک کردن صورت مسئله است.

دانشگاه باید نیروی‌متخصص برای جامعه تربیت می‌کند

برخورداری خاطرنشان می‌کند: در همۀ کشورهای پیشرفته و نوظهور، حضور دانشگاهیان در عرصه شرکت‌داری و کارآفرینی امری طبیعی و مبرهن است و تنها تعداد بسیار کمی از دانش‌آموختگان برای اشتغال وارد دانشگاه و مراکز تحقیقاتی می‌شوند چراکه معتقدند دانشگاه نیروی‌متخصص برای جامعه تربیت می‌کند و نه برای خودش.

تربیت متخصص عملیاتی از رسالت‌های دانشگاه است

علی دلپیشه؛ رئیس دانشگاه علوم‌پزشکی ایلام با اشاره به لزوم اشتغال دانش‌آموختگان در حوزه‌های تخصصی، می‌گوید: آموزش‌های دانشگاهی باید به‌گونه‌ای باشند که فرد پس از اتمام درس توانایی حضور در اشتغال‌های تخصصی را داشته باشد.

وی با اشاره به ضرورت شناخت دانشجو از واقعیات جامعۀ بومی و نیازها و چالش‌های آن، می‌افزاید: مسیر آموزش‌های دانشگاهی باید به شکلی باشد که در پایان، فردی مجرب با قابلیت عملیاتی به جامعه تحویل دهد و اگر رشتۀ تحصیلی فرد تئوری‌محور است، دانشجو در زمان تحصیل با مهارت‌های کارآفرینی و اشتغال‌زایی آشنا شود.

تحقیقات دانشگاهی نقشی در توسعۀ منطقه‌ای ندارند

رحیم حب‌نقی؛ رئیس دانشگاه ارومیه نیز می‌گوید: متأسفانه بخش زیادی از تحقیقات دانشگاهی تنها با هدف نشر مقاله، ارتقاء اساتید و دانش‌آموختگی دانشجویان انجام می‌پذیرد و کوچکترین ارتباطی با جامعۀ بومی ندارد در حالیکه با پول و حمایت دولت انجام می‌شوند. این قبیل تحقیقات گرچه در آمار و ارقام جایگاه کشور را بهبود می‌بخشد اما در واقعیت، منفعتی ندارد.

رئیس دانشگاه ارومیه ادامه می‌دهد: تعریف موضوعات روز جامعه در قالب پایان‌نامه و یا رساله‌های دانشجویی هم مشکلات موجود را حل می‌کند و هم منجر به چاپ مقاله‌های باکیفیت می‌شود به‌شرطی که گروه بر اساس نیاز واقعی و مشخص تشکیل شود و با سازوکار مشخص و مدون فعالیت کنند. در این روند، حمایت‌ باید در تحت نظارت انجام شود تا از هر گونه سوءاستفاده پیشگیری شود و گروه‌ها به فعالیت هدفمند بیشتر راغب شوند.

تشکیل گروه‌های علمی، راهی برای اثرگذاری دانشگاه در جامعۀ بومی

عباس هنربخش‌رئوف؛ رئیس دانشگاه سمنان نیز اظهار می‌کند: علاوه بر اینکه اعضای هیئت‌علمی دانشگاه‌ می‌توانند با یکدیگر گروه تحقیقاتی تشکیل دهند، می‌توان از ظرفیت متخصصان و اساتید دانشگاه و مراکز علمی-تحقیقاتی دیگر نیز بهره برد تا علاوه بر تزریق تفکر نو، بتوان از امکانات آن مراکز نیز به‌صورت بهینه استفاده کرد.

رئیس دانشگاه سمنان تأکید می‌کند: عموماً اعضای هیئت‌علمی دانشگاه‌های بزرگ تهران، دسترسی بهتری به صاحبان صنایع دارند و راحت‌تر می‌توانند پروژه‌های کلان را از صنعت جذب کنند. این افراد باید گروه‌هایی تشکیل دهند که در آن از متخصصان و محققان استان‌های دیگر و دانشگاه‌ای کوچک نیز استفاده شود تا این افراد نیز به تدریج در بعد عملیاتی به توانایی لازم برسند.