مسعود اصفهانی؛ رئیس بنیاد نخبگان استان گیلان با اشاره به مزیت‌های دریا، گفت: دریا با تمام ویژگی‌های آن از جمله تأثیرگذاری بر اقلیم و پایداری اتمسفر، امکان دریانوردی، حمل و نقل و تولید انرژی و مواهب آن (انواع ماهیان و سایر منابع گیاهی، کانی و فسیلی موجود در آن) در خدمت انسان است.

وی افزود: دریا از گذشته تا امروز منبع مهمّى براى رفع انواع نیازمندی‌هاى بشر و ادامه حیات او بوده است و ادامه حیات بشر روی کره خاکی بدون وجود دریاها غیرممکن به نظر می‌رسد.

اصفهانی ادامه داد: اجتماعات و تمدن‌های بشری از گذشته‌های دور در حاشیه دریاها و رودهای بزرگ شکل گرفته و بازرگانی دریایی از حرفه‌های باستانی و وسیله کسب ثروت و قدرت آنها بوده است. در قرآن مجید نیز دریاها و کشتى‌هایی را که در آن سیر می‌کنند، از آیات حق برشمرده شده و انسان‌ها به مطالعه اسرار آن دعوت شده‌اند. امروزه نیز دریاها نقش مهمی در ثروت زایی و برتری جویی کشورها محسوب شده و دسترسی به آبهای آزاد یک مزیت در اقتدار کشورها و جدال برای دسترسی به دریا یک اصل راهبردی برای حکومت‌ها برشمرده می‌شوند.

رئیس بنیاد نخبگان استان گیلان اظهار داشت: سواحل گسترده با موقعیت بی‌نظیر استراتژیک در مهم‌ترین مسیرهای تجارت جهانی در شمال و جنوب در اختیار سرزمین ایران است. استفاده از این ظرفیت بی‌نظیر مستلزم مجهز شدن به علوم و صنایع مرتبط دریایی است که پشتوانه توسعه علم و فناوری محسوب می‌شوند. یکی از ارکان مهم توسعه کشور، توسعه اقتصاد دریا محور است و مهم‌ترین دستاورد این نوع توسعه، ایفای نقش بیشتر در اقتصاد ملی است.

وی تصریح کرد: دریاها از یک سو به لحاظ نقش بی‌بدیل و ذاتی آنها در ایجاد ابرها و نزولات آسمانی، تامین دی‌اکسید کربن اتمسفری (برای انجام بزرگترین پدیده حیاتی روی کره زمین یعنی فتوسنتز گیاهان سبز)، تعادل دمای کره زمین و وزش بادها و جریانات آبی و جوی و از سوی دیگر به لحاظ دارا بودن تنوع وسیع جانوران آبزی و یا وابسته به آب، نقش مهمی در ادامه حیات بشری بر روی کره خاکی دارند.

اصفهانی اضافه کرد: سایر امتیازات دریاها مربوط به انواع روش‌های بهره‌برداری انسانها از مواهب آن است که شامل کشتیرانی در دریاها به منظور تجارت و حمل و نقل کالا و مسافر، صید انواع آبزیان (جانوری و گیاهی) و استفاده مستقیم (بعنوان غذا) و غیرمستقیم (بعنوان فرآورده‌های جانبی) از آنها، تولید انرژی (نفت و گاز و سایر انواع انرژی مانند انرژی جزر و مدی، انرژی امواج، انرژی بادی و انرژی گرمایی) دارای ارزش‌های منحصربفردی هستند، که تمام آنها با کمترین نقش و سرمایه‌گذاری بشر قابل بهره‌برداری هستند، بنابراین دسترسی به دریا معادل دسترسی به مواهب عظیم آن است. آنچه باقی می‌ماند شیوه بهره‌برداری و تداوم بهره‌برداری از دریا است که انتخاب آن بستگی به توان و اراده انسان و جوامع انسانی دارد. 

رئیس بنیاد نخبگان گیلان بیان داشت: دریا‌ها و سواحل پتانسیل فوق العاده‌ای در تحقق اهداف اقتصاد مقاومتی دارند و می‌توانند بخش بزرگی از اهداف اقتصادی کشور را تامین کنند. دریاها علاوه بر درآمد زایی، ارزآوری، ایجاد اشتغال، تامین نیازهای ساکنان بومی و بسیاری از موارد اقتصادی دیگر، به حفظ و ثبات بافت جمعیتی شهرهای ساحلی نیز قوام می‌بخشند. این موارد در مسیر اهداف اقتصاد مقاومتی شامل: درون زایی متکی به استعدادهای مردم و برون نگری جهت توسعه صادرات، دانش بنیان شدن اقتصاد و بهره­وری، پیشرو و پویا و عملی کردن ایده­ها و مرتفع کردن بوروکراسی‌های اداری جهت تحقیق و توسعه هستند. همچنین در چهار الزام برای تحقق اقتصاد مقاومتی شامل: بهره‌وری، ترجیح تولید بر اقتصاد دلالی، تولید محوری و مصرف تولیدات داخلی، نقش مهم نخبگان، گفتمان سازی است که البته تحقق آن تنها بدست افراد خاص جامعه یعنی نخبگان امکان پذیر است.

اصفهانی در ادامه گفت: قطعاً یکی از راهکارهای تحقق اقتصاد مقاومتی، تکیه بر اقتصاد دانش‌بنیان و بهره‌گیری از تفکرات و خلاقیت‌های سرمایه‌های انسانی است. در این راهکار امید است خلاءهایی را که در زمینه تحقق اقتصاد دانش‌بنیان وجود دارد، با همفکری و هم‌فهمی یکدیگر در قالب پیشنهادات و نظریات موثر برطرف شوند. اولین موضوع در سیاست کلی، تأمین شرایط و فعال سازی کلیه امکانات و منابع مالی و سرمایه‌های انسانی و علمی کشور به منظور توسعه کارآفرینی و تسهیل و تشویق همکاری‌های جمعی و تأکید بر ارتقای درآمد است.

وی افزود: بحث سرمایه‌های انسانی یکی از ارکان مهم این رویکرد است. لزوم ساماندهی نظام ملی نوآوری باید با هدف ارتقای جایگاه جهانی و افزایش سهم تولید و صادرات و محصولات و خدمات دانش‌بنیان و کسب رتبه اول دانش‌بنیان دو محور بسیار اساسی و مهم هستند، زیرا نگاه درون‌زا بودن و برون‌نگری را در بردارد. محور دیگر رشد و بهره‌وری اقتصاد است که بهره‌وری سرمایه‌های انسانی، بهره‌وری مدیرت و بهره‌وری سرمایه است. درون‌زایی متکی بر استعدادهای مردمی و برون‌نگری جهت توسعه صادرات، دانش‌بنیان نمودن اقتصاد و بهره­وری و پیشرو و پویا و عملی کردن ایده­ها و مرتفع کردن بوروکراسی‌های پیچیده اداری جهت تحقیق و توسعه، از الزامات تحق اقتصاد مقاومتی است.

رئیس بنیاد نخبگان گیلان ادامه داد: استفاده از خلاقیت­ها و استعدادهای نیروی انسانی جوان و پویا در کشور (اجتماع نخبگانی) می_‌تواند ضمن فراهم نمودن فرصت‌های شغلی، عاملی درجهت بومی‌سازی و توسعه صنایع دریایی باشد. با فراهم کردن و ایجاد زیرساخت‌های لازم برای بهره‌وری از نیروی انسانی متفکر و متخصص می‌توان به تشکیل گروه­های همکار از بین مستعدان، تقویت زمینه‌های همفکری و تبادل اطلاعات بین مستعدان، ارائه ایده‌های مستعدان و جلب مشارکت آنان در حل مسائل و مشکلات در حوزه دریا کمک کرد.

وی تأکید کرد: با توجه به نقش انکارناپذیر دریاها در توسعه اجتماعی، اقتصادی، صنعتی و فرهنگی جوامع بشری، موقعیت جغرافیایی استان‌های ساحلی یک فرصت با ارزش و بهره‌برداری هرچه کارآمدتر و همه‌جانبه از ظرفیت‌های آن یک امتیاز منحصربفرد برای آنها محسوب می‌شود که پیش شرط‌های آن توجه به دو مؤلفه اساسی است: شناخت دقیق وضعیت موجود شامل نقاط قوت (مزیت‌های درونی) و نقاط ضعف (نارسایی‌های درونی)، فرصت‌ها (شرایط مساعد بیرونی) و تهدیدها (شرایط نامساعد بیرونی) و  بهره‌برداری از ظرفیت‌های انسانی متخصص و سرآمد.

اصفهانی تصریح کرد: شناخت دقیق ظرفیت‌های دریایی کشور و از جمله دریای خزر از طریق مؤسسات و سازمان‌های مختلف علمی- پژوهشی موجود قابل احصاء بوده و البته نیازمند بسط و توسعه و بروزرسانی هستند که این موضوع نیز با همکاری سرآمدان مرتبط با علوم دریایی قابل حصول است. آنچه مسلم است ظرفیت‌های انسانی (بویژه ظرفیت‌های اجتماعاتی که از آنها با عنوان اجتماعات نخبگانی نام برده می‌شود)، می‌توانند نقش بی‌بدیلی در شناسایی ظرفیت‌های وسیع دریایی کشور و همچنین ارائه برنامه‌های متناسب با این ظرفیت‌ها ایفا کنند.

وی اظهار داشت: حرکت هدفمند در مسیر بهره‌برداری از ظرفیت‌های دریایی کشور باعث شناسایی نقاط ضعف در قوانین موجود و یا ضرورت وضع قوانین تسهیلگر توسط مراجع وضع‌کننده خواهد شد. بدین ترتیب راه‌اندازی شرکت‌های دانش‌بنیان مرتبط با حوزه‌های مختلف علوم و صنایع دریایی اعم از امنیت دریایی، حمل و نقل کالا و مسافر، شیلات و آبزیان، صنایع نفت و گاز و پتروشیمی و سایر انواع انرژی‌ها و گردشگری به صورت یک ضرورت مصرّح در سیاست‌های کلان علم و فناوری و نقشه جامع علمی کشور و از مزیت‌های مهم در اقتصاد مقاومتی محسوب می‌شوند.

اصفهانی ادامه داد: در همین رابطه هر اندازه حوزه خدمات دریایی و بهره‌برداری از ظرفیت‌های دریا متنوع‌تر و کارآمدتر و البته هماهنگ‌تر با اکوسیستم دریا و محیط پیرامون آن باشد، مزیت نسبی آن افزونتر خواهد بود. تصویب سند توسعه فناوری و صنایع دانش بنیان دریایی در شورای اجرایی نقشه جامع علمی کشور و شورای عالی انقلاب فرهنگی و راه‌اندازی ستاد توسعه فناوری و صنایع دانش بنیان دریایی در حوزه معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری از موارد بارز اهتمام دولت به موضوع دریا و فراتر از آن نقش سرآمدان و نخبگان در جهت‌دهی به بهره‌برداری پایدار از مواهب این نعمت خدادادی است. با تصویب سند ملی توسعه صنایع دریایی کشور که در مراحل پایانی آن قرار دارد، دولت و مجلس متعهد به حمایت از شرکت‌های دانش بنیان در این بخش شده و  همه دستگاه‌ها و وزارتخانه‌ها باید برنامه‌های اجرایی و عملیاتی مرتبط خود را در قالب سند و در چارچوب اسناد ملی تدوین و ارائه کنند. اجرایی شدن این سند می‌تواند هدفگذاری‌های دقیق و مشخصی را برای آینده فعالیت‌های مرتبط با دریا برای

فعالان این بخش امکانپذیر ساخته و زمینه را برای افزایش بهره‌وری آنان فراهم کند.

رئیس بنیاد نخبگان استان گیلان تصریح کرد: برقراری ارتباط صنعت و دانشگاه در زمینه علوم دریایی از ضرورت‌های دیگر بهره‌برداری از ظرفیت‌های دریایی کشور است. کشور ایران به لحاظ علمی در منطقه دارای رتبه اول است، اما این توان علمی باید به افزایش ارزش افزوده فعالیت‌های اقتصادی منجر شود و در نهایت به رفع مشکلات اساسی کشور مانند بیکاری و مشکلات اقتصادی فعلی کمک کند که در این زمینه فعالیت‌های بسیاری باید انجام شود.

اصفهانی تأکید کرد: به‌عنوان مثال سهم دنیا از فعالیت‌های سالانه مرتبط با ساخت شناور و صنایع دریایی بالغ بر 100 میلیارد دلار است که با توجه به پتانسیل‌های موجود در کشور، حداقل یک درصد از این درآمد برای کشور ایران معادل ایجاد 100 هزار شغل مستقیم و چندین برابر آن مشاغل غیرمستقیم خواهد بود. راه‌اندازی شرکت‌های دانش بنیان دریایی که منشاء آنها از دانشگاه‌ها و مراکز رشد و منتهای آنها به بهره‌برداری پایدار از جنبه‌های مختلف دریا اعم از امنیت دریایی، حمل و نقل کالا و مسافر، شیلات و آبزیان، صنایع نفت و گاز و پتروشیمی و سایر انواع انرژی‌ها و گردشگری ختم شود، بسیار حائز اهمیت و درخور توجه خاص است،

وی در پایان یادآور شد: در این بین آنچه اهمیت وافر دارد، پایداری در بهره‌برداری از این جنبه‌ها است که مستلزم استفاده از علوم و فنون دانش محور در کاهش آلایش دریا، پالایش آلودگی‌های موجود، حفظ و حراست و ترمیم بقای جانداران زیست‌بوم دریاها و بالاتر آز آن نهادینه کردن فرهنگ تعامل با دریا در اذهان انسانی (اعم از بهره‌برداران، ساکنان حاشیه دریاها و گردشگران) است که البته شناسایی راهکارهای مربوطه و اجرایی کردن آنها نیز از مسیر دانش‌محوری و در قالب شرکت‌های دانش‌بنیان قابل حصول خواهد بود.