به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی بنیاد ملی نخبگان؛ افزایش نقش‌آفرینی جامعۀ نخبگانی در روند توسعه‌ای کشور و رفع مشکلات موجود در کشور، یکی از موضوعات مهم در نظام نخبگانی است که در سال‌های اخیر تلاش شده با توسعۀ کمّی و کیفی شرکت‌های دانش‌بنیان و البته استارت‌آپ‌ها تا حدی رفع شود.

در این بین، رشد استارت‌آپ‌ها و حضور فعال‌تر سه ضلع اصلی آن یعنی استعداد، سرمایه‌گذار و سیاست‌گذار، یکی از راه‌کارهای جدی به نظر می‌رسد. بنا بر همین ضرورت در قالب گفت‌وگو نظر برخی از چهره‌های شاخص علمی کشور را جویا شده‌ایم:

مجتبی تقی‌پور؛ عضو هیئت‌علمی گروه مکانیک دانشگاه صنعتی‌ شریف با بیان اینکه پول کشور باید برای توسعۀ کشور هزینه شود، می‌گوید: چالش‌ها و مشکلات ثانویه‌ای در صنعت وجود دارد که رفع آنها نیازمند حضور فعال محققان در بخش‌های R&D است. در بسیاری موارد می‌توان این نیازها را احصا و به عنوان پروژه به جامعۀ نخبگانی ارجاع داد. علاوه بر آن، کشور در زمینه‌های بسیاری قادر به تعریف پروژه‌های کلان و ملی است. شناسایی این چالش‌ها، تعریف پروژه‌های کلان ملی، تقسیم کردن این پروژه‌ها به موضوعات و عناوین کوچکتر و تخصصی‌تر و در نهایت ارجاع آنها به هسته‌های نخبگانی نیز می‌تواند به عنوان یکی از راه‌های افزایش اثرگذاری هسته‌های پژوهشی مطرح شود.

تقی‌پور می‌افزاید: در این راه‌ها نیاز واقعی و اساسی کشور با اتکا به توان نخبگان بومی رفع می‌شود، مستعدان‌برتر توانمند می‌شوند و در نهایت محصول و خدمتی وارد بازار می‌شود که می‌تواند چرخۀ اقتصادی کشور را متحول کند.

وی عملیاتی‌شدن ایده‌های استارت‌آپی را یکی از مطمئن‌ترین و بهترین مسیرهای موجود برای رفع چالش‌ها و مشکلات می‌داند و معتقد است: استارت‌آپ مفهوم و فعالیتی پذیرفته‌شده و تجربه‌شده در کشورهای پیشرفته است که توانسته نقش‌آفرینی بالایی در بکارگیری توان انسانی داشته باشد. در این بین، برخی اعضای هیئت‌علمی دانشگاه‌های کشور نیز ایده‌های نو و بدیعی دارند که برای تبدیل شدن به استارت‌آپ نیازمند حضور یک تیم متخصص با مهارت‌های فنی و مشاوره‌ای در حوزۀ مختلف است.

حسین احمدی‌کیا؛ عضو هیئت‌علمی دانشگاه اصفهان نیز با بیان اینکه استارت‌آپ نقش مهمی در اشتغال‌زایی پایدار دارد، تأکید می‌کند: چند اصل در استارت‌آپ وجود دارد که باید به آنها پایبند بود و در واقع استارت‌آپ تنها زمانی به نتیجه دلخواه می‌رسد که آنها رعایت شوند. اول اینکه رعایت قانون کپی‌رایت؛ اولین گام ترویج استارت‌آپ است، دوم استارت‌آپ با پول و حمایت مالی دولت به موفقیت نخواهد رسید و سوم اینکه استارت‌آپ نباید در بازار داخلی محدود و محصور شود.

وی می‌گوید: در کشور، از سویی تعدد نیازها و چالش‌ها و از سوی دیگر، تعدد نیروی‌انسانی متخصص غیرعملیاتی وجود دارد؛ در این شرایط، صنعت و بخش‌های دیگر نیازهای خود را از بیرون مرزهای جغرافیایی کشور تأمین می‌کنند و جامعۀ علمی عملاً از گردونه خارج می‌شود.

احمدی‌کیا با اشاره به لزوم بازارسازی و بازاریابی، بر لزوم ایجاد و گسترش بازار خارجی تأکید دارد و اضافه می‌کند: خوشبختانه برای فعالیت در این عرصه، بستر خوبی فراهم شده است و نهادها و مراکز بسیاری برای حمایت از این بخش و توانمدسازی ایده‌ها و طرح‌های بدیع اولیه وجود دارند. باید دانست، استارت‌آپ با پول و حمایت مالی دولت به موفقیت نخواهد رسید؛ بنابراین نیاز است بخش‌خصوصی نیز وارد این حوزه شود.

عضو هیئت‌علمی دانشگاه اصفهان خاطرنشان می‌کند: علی‌رغم همۀ مشکلات و چالش‌های موجود، بستر لازم برای فعالیت دانش‌آموختگان و دانشجویان در عرصه‌های کارآفرینی و استارت‌آپ فراهم است و اگر خود افراد تلاش کنند و مهارت خود را افزایش دهند، قطعاً در این عرصه به موفقیت خواهند رسید.

محمد دورعلی؛ عضو هیئت‌علمی دانشگاه صنعتی‌شریف نیز با تأکید بر لزوم ایجاد ایجاد اکوسیستم استارت‌آپی، کارآفرینی و فناوری، اعتقاد دارد: خودباوری، مهمترین عامل در ایجاد این اکوسیستم است. به عبارت دیگر، ازخودگذشتگی، ابتکارات مالی، ایجاد باور در صنعت و تغییر باور دانشجویان لازمۀ اثرگذاری دانشگاه در توسعۀپایدار کشور است که تنها راه آن ایجاد این اکوسیستم است.

وی با اشاره به لزوم حرکت دانشگاه به سمت صنعت و پرهیز از افراط در فعالیت‌‎های غیرکاربردی، اظهار می‌دارد: پرداختن به مسائل نظری و تأکید بر نشر مقاله، جایگاه‌ دانشگاه‌های کشور را در حد یک مشاور برای صنعت تنزل داده است. علاوه بر آن، ضعف اعتمادبه‌نفس یکی دیگر از عوامل مهم در این موضوع است بطوریکه می‌توان گفت در وهلۀ اول نخبگان باید برای حضور فعال و موفق در صنعت خودباوری و به توانایی خود برای حل مسائل جاری کشور ایمان داشته باشند.

عضو هیئت‌علمی دانشگاه صنعتی‌شریف در پایان تصریح می‌کند: برخی کشورهای توسعه‌یافته در تولید علم و مقاله جایگاه بسیار پایین‌تری از ایران در رده‌بندی‌های جهانی دارند اما به دلیل موفق بودن در تبدیل علم به کاربرد و تجربه، توانسته‌اند به پویایی صنعتی و اقتصادی دست یابند؛ به عنوان مثال مالزی کشوری است که در آن نزدیک به 80% تولیدات علمی در راستای رفع نیازهای داخلی و توسعۀ بخش‌های مختلف ازجمله صنعت بکار گرفته می‌شود.